De gezichtsscherpte kan op verschillende manieren uitgedrukt en gemeten worden.
Enerzijds kan de visus bepaald worden aan de hand van een Snellen-letterkaart, genoemd naar de oftalmoloog Herman Snellen (1834-1908). Deze kaart bestaat uit letters of cijfers die op een bepaalde afstand gezien worden onder een hoek van vijf boogminuten. Het kleinste detail van een letter of cijfer wordt gezien onder een hoek van één boogminuut (zie onderstaande afbeelding).
Een Snellen-visus gelijk aan 20/20 wilt zeggen dat een persoon de letters die op 20 voet gelezen moeten worden, ook effectief op 20 voet kan lezen. Dit komt overeen met een normale visus. Deze manier van uitdrukken wordt vooral in de Verenigde Staten gehanteerd. In Europa wordt de visus uitgedrukt in meter. Met andere woorden: een normaal oog met een visus gelijk aan 6/6 kan de letters die gelezen moeten worden op 6 meter, ook effectief lezen op een afstand gelijk aan 6 meter.
Een oog met een visus gelijk aan 6/4 heeft een betere visus dan normaal. Het oog kan namelijk de letters die op 4 meter gelezen moeten worden ook lezen op een afstand van 6 meter. Een visus gelijk aan 2/6 betekent dat de persoon minder goed ziet. Letters die normaal op een afstand van 6 meter gelezen kunnen worden, kunnen nu enkel op een afstand gelijk aan 2 meter gelezen worden. Het eerste cijfer refereert naar de afstand waarop de letters gelezen kunnen worden. Het tweede cijfer geeft aan op welke afstand de letters normaal gelezen moeten kunnen worden.
De Snellen-visus wordt vaak uitgedrukt in decimalen of in een breuk met noemer 10: een visus van 6/6 is gelijk aan een visus van 1.0, of ook wel een visus gelijk aan 10/10. Het Goes Oogcentrum hanteert deze laatstgenoemde notatie.
De Snellen-letterkaart wordt op een standaardafstand van zes meter gehouden. De grootste letters op de kaart komen overeen met een visus gelijk aan 0,05. De grootte van de letters neemt stapsgewijs af. Wanneer de kleinste letters op de kaart gelezen kunnen worden, heeft de persoon een visus gelijk aan 1.2 of 12/10.
Het is echter ook mogelijk dat de grootste letters van de letterkaart niet gelezen kunnen worden. De visus wordt in dit geval bepaald door het verkorten van de afstand tot de letterkaart. Indien de letters nog steeds niet gelezen kunnen worden, kan de visus bepaald worden aan de hand van het tellen van vingers. De oogarts of optometrist houdt enkele vingers opgestoken. De afstand waarop de vingers onderscheiden worden, bepaalt de visus. Een patiënt die de vingers kan onderscheiden op een afstand van 2 meter, heeft een visus gelijk aan 2/60. In decimalen is dit ongeveer gelijk aan 0,03.
Wanneer de patiënt ook geen vingers kan onderscheiden, kan de gezichtsscherpte bepaald worden aan de hand van handbewegingen. Deze bewegingen zouden normaal gezien op 300 meter afstand waargenomen moeten worden. Handbewegingen die slechts op 3 meter afstand kan waargenomen worden, komt overeen met een visus gelijk aan 3/300.
Een oog dat ook de handbewegingen niet kan waarnemen, wordt getest op lichtperceptie. De patiënt geeft aan of hij/zij al dan niet een lichtje ziet en waar dat lichtje zich situeert. Indien er geen lichtje waargenomen wordt, is het oog blind.
De visus kan oog per oog gemeten worden, of met de beide ogen samen. Met een aangepaste letterkaart op verkorte afstand kan de visus ook voor nabij gemeten worden.
Bovendien wordt de visus vaak zonder en met correctie gemeten. Een visus, gemeten met correctie, lager dan 0,3 duidt op slechtziendheid. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelde deze grenswaarde op.
Naast de Snellen-methode kan ook de LogMAR-visus opgemeten worden. Deze methode wordt niet toegepast in het Goes Oogcentrum en wordt dus niet verder toegelicht.
Het doel van refractieve chirurgie is het verhogen van de visus zonder correctie zodat het dragen van een bril of contactlenzen overbodig wordt.
