Zonnebrillen: mooi én beschermend

april 13, 2018

Oogcentrum Goes > Nieuws > Zonnebrillen: mooi én beschermend

Filmmakers van Hollywood kunnen het imago van een personage creëren of veranderen enkel en alleen al met een zonnebril. Modellen, muzikanten en filmsterren maken bepaalde modieuze nuances en excentrieke stijlen populair. Maar zijn die zonnebrillen dan functioneel? En houden ze dan wel degelijk jouw ogen gezond?

Met de juiste bestanddelen kunnen zonnebrillen je ogen beschermen tegen UV-licht, bestraling of fel en verblindend licht. De kleur, de duisternis en het modieuze design hebben weinig te maken met de UV-bescherming.

UV-gevaren vandaag de dag

De verdunning van de ozonlaag doet de grootte van de UV-bestraling die de aarde bereikt toenemen. Voor elk procent dat de ozonlaag dunner wordt, vermeerdert de hoeveelheid UVB stralen die de aarde bereikt met 2%. Op grotere hoogtes is de blootstelling aan UV-stralen hoger, 85% van de UV-stralen wordt namelijk gereflecteerd op sneeuw en licht gekleurd zand.

De mogelijkheid bestaat dat te veel aan UV-blootstelling kan resulteren tot maculaire degeneratie. De impact van UV-licht op de gezondheid van onze ogen is een belangrijke zorg. Meerdere landen hebben vrijwillige of (in het geval van Australië) verplichte standaarden voor zonnebrillen opgesteld om de ogen van hun bewoners maximaal te beschermen.

Twee soorten UV

UVA-stralen (de “verouderende” zonnestralen) bevorderen het vroeg ontstaan van rimpels en cataract. Hun golflengte bevindt zich het dichtst bij zichtbaar licht, en bewegen zich voort doorheen water, glas, wolken en sommige kleding.
UVB-stralen zijn de stralen die voor verbranding van de huid zorgen, ze veroorzaken huidkankers en sneeuwblindheid. Deze stralen zijn intenser tijdens de zomermaanden.

Glare, verblindend licht

Felle flitsen van water of blinkende oppervlaktes kunnen de ogen belasten met 10-12 keer meer licht dan dat ze nodig hebben om te zien. Het kan pijnlijk zijn en een gevaarlijke afleiding vormen tijdens het autorijden of sporten. Om zeker te zijn dat zonnebrilglazen de glare tegenhouden, probeer je ze het best uit voor een spiegel. Als je je ogen nog kan zien, zijn de glazen waarschijnlijk niet donker genoeg.

Uitkiezen van een zonnebril

Elk jaar worden er, alleen al in de US meer dan 300 miljoen zonnebrillen verkocht. Bij de aankoop van een zonnebril letten mensen meer dan alleen op een mooie look. Ze willen de blootstelling aan het felle en schadelijke UV-licht beperken.

Vele landen gebruiken standaardnormen voor de UV-opname in zonnebrillen. Zo gebruiken ze verschillende lensbehandelingen (bijvoorbeeld geporaliseerde filters of het gebruik van bepaalde tinten) om te voorkomen dat er glans op de zonnebril zit of contrasten verhoogd worden. Door bepaalde tinten kan je ook makkelijker zien bij mist of op betrokken dagen.

Verkleurende glazen

Verkleurende glazen, ook wel fotochromatische lenzen, zijn een goede middenweg voor personen die niet willen wisselen tussen gewone glazen en zonneglazen. Deze lichtgevoelige lenzen verdonkeren automatisch donker na 30 seconden in fel, helder licht. Eens binnen, klaren zij op binnen de 5 minuten.

Zonnebrillen voor alledaags gebruik laten 8 tot 40 % van het licht door. Bij fotochromatische lenzen varieert de hoeveelheid licht dat werkelijk wordt doorgelaten van merk tot merk. De donkere fotochromatische lenzen laten 12 % (buiten) tot 85 % (binnen) door. Zwakkere merken laten 35 % (buiten) tot 85 (binnen) door. Om een comfortabel spectrum te vinden, zou je best meerdere merken uitproberen. Hoewel deze lenzen geschikt zijn voor dagelijks gebruik, zijn fotochromatische lenzen niet geschikt voor sporten met een hoge graad van ‘glare’ zoals skieën, waterskiën, zeilen, etc.

Algemene tips

Voor een comfortabel zicht op zonnige dagen, zouden glazen 75-90% van het zichtbare licht moeten tegenhouden. Glazen die minstens 75% van het zichtbare licht absorberen, beschermen ogen tegen blauw licht. Het is moeilijk om te focussen op blauw licht waardoor mensen dikwijls hun ogen dichtknijpen.

Om de optische kwaliteit te testen, zet u de bril op en kijkt u naar een verticale lijn of rand. Beweeg je hoofd naar voren en terug en ga met je ogen langs de lens.

Als je enige schommeling opmerkt in de lijn, kan het zijn dat er een optisch defect is in de lens en kan het je zicht verstoren.

Niet alle glazen geven dezelfde UV-bescherming. Voor de beste bescherming kies je voor glazen die UVA en UVB stralen tegenhouden tussen de 290 en 400 nanometers. UV-bescherming is aangeraden aan volwassenen en kinderen die tijd buiten doorbrengen.

Polarisatie

Oudere zonnebrillen verminderen het zichtbare licht maar bieden weinig bescherming tegen glare. Sinds 1936, kunnen gepolariseerde lenzen de glare onder controle houden door licht te absorberen dat alle richtingen uitgaat behalve 1 – het verticale niveau.

Polarisatie heeft niets te maken met ultraviolet UV-bescherming, maar meestal bevatten gepolariseerde lenzen wel chemische elementen die UV tegenhouden.

Gepolariseerde filters zijn toegevoegd aan de lenzen door een laminatieproces. Harde hars en hoog geïndexeerde lenzen worden gepolariseerd tijdens het gieten. De gepolariseerde films zijn toegevoegd aan kunststof en polycarbonaat lenzen terwijl ze nog in vloeibare toestand zijn.

Ontspiegeling

Een ontspiegeling weerkaatst intensief licht om verblinding te verminderen. Het vermindert de hoeveelheid van zichtbaar licht dat het oog bereikt, maar het blokkeert geen UV-licht. Kleurvolle ontspiegeling, zilver, blauw, bruin-rood of oranje-goud zijn in de eerste plaats voor de mode en niet voor de bescherming van het oog.

Voor het vervaardigen van een ontspiegeling wordt een dunne laag van verdampend metaal verbonden aan de buitenkant van de lens in een luchtledige ruimte. Metaalontspiegelingen, voor welke soms chroom gebruikt wordt, zijn minder duurzaam dan hoge-prestatie isolerende ontspiegeling, titanium of kwarts. Ontspiegeling leidt tot donkere zonneglazen.

Mogelijke polarisaties:

Licht grijs welke 35 tot 45% van zichtbaar licht doorlaten
Medium grijs welke soms gebruikt worden met fototcromatische en ontspiegelde glazen
Donker grijs welke 14 tot 25% van het zichtbaar licht doorlaten
Licht bruin of runtaankleur welke 27 tot 29% van het zichtbaar licht doorlaten
Donker bruin welke 18 tot 17% van zichtbaar licht doorlaten
Geel welke 68 tot 71% van zichtbaar licht doorlaten
Geelbruin een hoog beeldscherpe filter die blauw licht tegenhoudt

Neutraal grijs of bruin voor binnen of computer laat 60% van zichtbaar licht door

Kleur en tint

De graad van verduistering van de lenzen en/of de kleur ervan zijn slechte parameters om iets te weten over de hoeveelheid UV-stralen die wordt geabsorbeerd. Om UV-stralen te absorberen, wordt gebruik gemaakt van UV-absorberende chemicaliën, die worden toegevoegd aan glas, polycarbonaat en plastic. Deze chemicaliën zijn meestal kleurloos. Zelfs heldere glazen blokkeren UV-licht indien zij werden behandeld met deze chemicaliën.

Glazen bestaan in verschillende kleuren en tinten. Een zwakke graad van verduistering van de glazen is goed voor dagelijks gebruik. Een sterke verduistering is nodig in omstandigheden met erg heldere lichtcondities, zoals buitensporten.

Handige gids bij het kiezen van de kleur van het glas

Grijs

- Laat werkelijke kleurperceptie toe
- Populaire neutrale kleur
- Goed voor algemeen gebruik
- Verhoogt het contrast niet
- Goed om te golven, fietsen of lopen

Groen

- Laat werkelijke kleurperceptie toe
- Populaire neutrale kleur
- Goed voor algemeen gebruik
- Zwak contrast in slechte lichtcondities
- Vermindert de hinder bij felle lichtcondities

Bruin

- Beter in felle zon
- Verhoogt contrast
- Goed voor sporten met sterke lichtcondities, zoals skiën, vissen, zeilen

Amber

- Blokkeert blauw licht
- Goed in mistige of erg bewolkte omgeving
- De wereld krijgt wel een gele of oranje kleur
- Geeft zeer goed contrast
- Goed voor sportmensen, piloten, skiërs

Geel

- Perfect dieptezicht
- Excellent contrast in zwakke lichtomstandigheden
- Standaard voor skiërs in mistige omgeving
- Goed voor jagers

Vermillion

- Excellent dieptezicht in zwakke lichtomstandigheden
- Contrasteert objecten tegen een blauwe of groene achtergrond
- Goed voor skiërs of sportmensen

Niet alle zonnebrillen blokkeren dezelfde hoeveelheid UV-stralen. Vermits de kleur van het glas niets te maken heeft met de hoeveelheid UV-stralen die wordt geblokkeerd, is het moeilijk te zeggen hoeveel bescherming door een bepaalde kleur van glas wordt geboden. Daarom wordt er in vele gevallen een sticker op het glas gekleefd, waarop de hoeveelheid UV-stralen die wordt gefilterd wordt vermeld.

Regularisatie rond zonnebrillen

Meerdere regulerende organisaties hebben standaarden opgesteld voor de bescherming tegen UV-licht. In de Verenigde Staten is dit de ANSI standaard, in Europa de CEN.

ANSI omvat 3 standaarden voor zowel cosmetische kwaliteit, refractieve eigenschappen (bijvoorbeeld vervorming) en weerstand tegen impact. Zonneglazen worden aldus onderverdeeld in drie groepen :

- - - - Cosmetisch : blokkeert minstens 70% van UV-B en 60% UV-A
      - Algemeen gebruik : blokkeert minstens 95 % UV-B en minimum 60% UV-A
      - Speciaal gebruik : blokkeren minstens 95% UV6B en 60% UV-A.

Indien zonneglazen in de Verenigde Staten niet voldoen aan één van deze drie groepen, wordt de firma verplicht het glas te voorzien van een sticker ‘niet geschikt om met de wagen te rijden’.

Bij CEN standaarden worden zonnebrillen onderverdeeld in vier groepen, afhankelijk van hun eigenschappen om UV-stralen te filteren: zwak, middelmatig, sterk en intens. Glazen die behoren tot de laatste groep zijn niet geschikt om tijdens het autorijden te gebruiken.

Vragen voor een van onze artsen? Aarzel niet ons te contacteren. We horen het graag.